''Αληθινά πιστεύω ότι υπάρχουν πράγματα που κανένας δε θα έβλεπε αν δε τα φωτογράφιζα'' έλεγε η σπουδαία αμερικανίδα φωτογράφος Diane Arbus (1923-1971), που έμεινε στην ιστορία απεικονίζοντας κυρίως ανθρώπους αποκλίνοντες από τη νόρμα, περιθωριακούς ή με σωματικές δυσπλασίες και αναπηρίες (και που οφείλουμε την πρόσφατη υπενθύμιση της προσωπικότητας και του έργου της στην μάλλον υποτιμημένη ταινία ''Fur'' του 2006, με τη Nicole Kidman σε έναν από τους καλύτερους ίσως ρόλους της καριέρας της).
Τη ροπή αυτή της Arbus προς το κρυμμένο, το υποφωτισμένο και το παράδοξο μοιάζει να ακολουθεί εν πολλοίς και το έργο της Taryn Simon, μιας νέας αμερικανίδας φωτογράφου, γεννημένης μόλις το 1975, που έχει ήδη καθιερωθεί ως μια από τις σημαντικότερες της εποχής μας. Είδα κάποια από τα έργα της σήμερα στην ιδιωτική συλλογή του εφοπλιστή Γιώργου Οικονόμου, σε ένα από τα άπειρα γυάλινα κτίρια της λεωφόρου Κηφισίας, που κάποτε άκμαζε και θύμιζε (κυρίως τα βράδια) αμερικανικές πολύφωτες λεωφόρους, ενώ τώρα στέκει αμήχανη και παραζαλισμένη με τα περισσότερα από αυτά ημιεγκαταλελειμμένα, παρατημένα και άδεια από τα γραφεία τους, θλιβερά απομεινάρια της ματαιοδοξίας μας.
Το συγκεκριμένο κτίριο είναι, ωστόσο, ακμαίο, περήφανο και ολόλαμπρο και στεγάζει βασικά γραφεία ναυτιλιακών εταιριών. Υπάρχει μεγάλη ασφάλεια και, για να σου επιτραπεί η είσοδος στο χώρο της έκθεσης, πρέπει πρώτα να περάσεις από ένα μηχάνημα σαν αυτά των σύγχρονων τραπεζών, ενώ μια καλοντυμένη και ευγενής κυρία ζητάει επίσης την ταυτότητά σου και κρατάει τα στοιχεία σου. Τα έργα είναι μόλις οχτώ, αποτελούμενα από φωτογραφίες και κείμενο και υπάρχει κίνδυνος να τα υποτιμήσεις και να τα προσπεράσεις αδιάφορα, αν δε μελετήσεις πρώτα το ενημερωτικό φυλλάδιο και τις λεζάντες που τα συνοδεύουν.
Στο ισόγειο σε υποδέχεται ένα έργο από τη σειρά Contraband, όπου απεικονίζονται, με τρόπο ψυχρό και κλινικό, φάρμακα, που προσπάθησαν να περάσουν παράνομα τα αμερικανικά σύνορα και που πιάστηκαν στον τελωνιακό έλεγχο ή στο ταχυδρομείο. Στον πρώτο όροφο, τέσσερα έργα από την παλαιότερη σειρά An american index of the hidden and the unfamiliar : ένας νεαρός άντρας κάθεται με την πλάτη στον φακό, μπροστά από μια σειρά πίνακες και διακόπτες. Είναι υπάλληλος στο Κέντρο Ελέγχου Βλημάτων στην Ουάσινγκτον και, όταν λάβει σχετική εντολή, εξαπολύει πυραύλους απλώς με το πάτημα μερικών κουμπιών. Σε μια άλλη φωτογραφία της σειράς βλέπουμε το χυτήριο των όπλων Smith & Wesson στη Μασαχουσέτη, ενώ δίπλα από την εικόνα η δεύτερη τροποποίηση από το αμερικανικό σύνταγμα μας υπενθυμίζει το δικαίωμα των αμερικανών πολιτών στην οπλοκατοχή. Μια ακόμα φωτογραφία απεικονίζει το στούντιο του καναλιού Alhurra TV, ένα αραβόφωνο δίκτυο, που χρηματοδοτείται από την αμερικανική κυβέρνηση, για να μεταδίδει (πολιτικά ορθές ;) ειδήσεις από τις Η.Π.Α προς τον αραβόφωνο κόσμο.
Στον ίδιο όροφο υπάρχουν ακόμα δυο έργα από τη συλλογή The picture colection, όπου η Simon ταξινομεί σε μεγάλα ταμπλώ εικόνες με ένα κοινό θέμα - εδώ ''Χειραψίες'' και ''Εκρήξεις''.
Στη σειρά αυτή η καλλιτέχνης εμπνέεται κυρίως από το Φανταστικό Μουσείο (Musée Imaginaire) του André Malraux, ένα αχανές μοντάζ φωτογραφιών αντικειμένων τέχνης από όλες τις ιστορικές περιόδους και όλες τις χώρες που ο σουρρεαλιστής συγγραφέας ξεκίνησε το 1947, με σκοπό να δημιουργήσει ένα ''μουσείο δίχως τοίχους''.
Το πιο ενδιαφέρον, πάντως, έργο βρίσκεται στον τελευταίο όροφο και ανήκει στη σειρά A living man declared dead and other chapters. Εδώ η Simon ανιχνεύει μια σειρά από γενεαλογικά δέντρα ανθρώπων διασκορπισμένων σε όλο τον κόσμο, ξεκινώντας από τους Igorot, μια κοινότητα στις Φιλιππίνες, που το 1904 εκτέθηκαν, μαζί με μέλη πολλών ακόμα φυλών,στην Εμπορική Έκθεση της Λουιζιάνα (St. Louis World's Fair). Καθώς οι Η.Π.Α. είχαν κατακτήσει τότε πολλά νέα εδάφη, μετά τον Ισπανοαμερικανικό Πόλεμο, οι ιθαγενείς των περιοχών αυτών θεωρήθηκαν πρωτόγονοι και η έκθεσή τους ιδανική για να ενισχυθεί το αίσθημα ''φυλετικής ανωτερότητας'' των αμερικανών. Η αντικειμενική ματιά της Simon δε κρύβει και πάλι το ξεκάθαρα πολιτικό της σχόλιο, ενώ όλες της οι εικόνες αφήνουν χώρο τόσο στον προβληματισμό όσο και στην ειρωνία.
Επιστρέφοντας στο σπίτι μου με το λεωφορείο, νιώθω να παρατηρώ τώρα κάπως πιο προσεχτικά τους συνανθρώπους μου-συνεπιβάτες μου. Εκθέματα όλοι μας στο ίδιο Φανταστικό Μουσείο του Θεού, πιστεύουμε συνήθως ότι έχουμε απόλυτα τον έλεγχο των πράξεών μας, των συναισθημάτων και των σκέψεών μας. Κι όμως το απροσδόκητο καραδοκεί και το καλά κρυμμένο περιμένει ύπουλα κάτω από την επιφάνεια τον υπομονετικό παρατηρητή που θα το ξεδιπλώσει....
(Η έκθεση βρίσκεται στη συλλογή Γιώργου Οικονόμου, Κηφισίας 80, Μαρούσι και διαρκεί ως τις 27 Σεπτεμβρίου 2013. Η πρώτη φωτογραφία της ανάρτησης είναι η Diane Arbus φωτογραφημένη από τον Allan Arbus. H δεύτερη είναι το κτίριο που στεγάζει την έκθεση, η τρίτη από το site της Taryn Simon και η τελευταία ο Malraux με το αρχείο του. Στο site www.tarynsimon.com μπορείτε να δείτε ακόμα πολλά από τα έργα της φωτογράφου.)
Τη ροπή αυτή της Arbus προς το κρυμμένο, το υποφωτισμένο και το παράδοξο μοιάζει να ακολουθεί εν πολλοίς και το έργο της Taryn Simon, μιας νέας αμερικανίδας φωτογράφου, γεννημένης μόλις το 1975, που έχει ήδη καθιερωθεί ως μια από τις σημαντικότερες της εποχής μας. Είδα κάποια από τα έργα της σήμερα στην ιδιωτική συλλογή του εφοπλιστή Γιώργου Οικονόμου, σε ένα από τα άπειρα γυάλινα κτίρια της λεωφόρου Κηφισίας, που κάποτε άκμαζε και θύμιζε (κυρίως τα βράδια) αμερικανικές πολύφωτες λεωφόρους, ενώ τώρα στέκει αμήχανη και παραζαλισμένη με τα περισσότερα από αυτά ημιεγκαταλελειμμένα, παρατημένα και άδεια από τα γραφεία τους, θλιβερά απομεινάρια της ματαιοδοξίας μας.
Το συγκεκριμένο κτίριο είναι, ωστόσο, ακμαίο, περήφανο και ολόλαμπρο και στεγάζει βασικά γραφεία ναυτιλιακών εταιριών. Υπάρχει μεγάλη ασφάλεια και, για να σου επιτραπεί η είσοδος στο χώρο της έκθεσης, πρέπει πρώτα να περάσεις από ένα μηχάνημα σαν αυτά των σύγχρονων τραπεζών, ενώ μια καλοντυμένη και ευγενής κυρία ζητάει επίσης την ταυτότητά σου και κρατάει τα στοιχεία σου. Τα έργα είναι μόλις οχτώ, αποτελούμενα από φωτογραφίες και κείμενο και υπάρχει κίνδυνος να τα υποτιμήσεις και να τα προσπεράσεις αδιάφορα, αν δε μελετήσεις πρώτα το ενημερωτικό φυλλάδιο και τις λεζάντες που τα συνοδεύουν. Στο ισόγειο σε υποδέχεται ένα έργο από τη σειρά Contraband, όπου απεικονίζονται, με τρόπο ψυχρό και κλινικό, φάρμακα, που προσπάθησαν να περάσουν παράνομα τα αμερικανικά σύνορα και που πιάστηκαν στον τελωνιακό έλεγχο ή στο ταχυδρομείο. Στον πρώτο όροφο, τέσσερα έργα από την παλαιότερη σειρά An american index of the hidden and the unfamiliar : ένας νεαρός άντρας κάθεται με την πλάτη στον φακό, μπροστά από μια σειρά πίνακες και διακόπτες. Είναι υπάλληλος στο Κέντρο Ελέγχου Βλημάτων στην Ουάσινγκτον και, όταν λάβει σχετική εντολή, εξαπολύει πυραύλους απλώς με το πάτημα μερικών κουμπιών. Σε μια άλλη φωτογραφία της σειράς βλέπουμε το χυτήριο των όπλων Smith & Wesson στη Μασαχουσέτη, ενώ δίπλα από την εικόνα η δεύτερη τροποποίηση από το αμερικανικό σύνταγμα μας υπενθυμίζει το δικαίωμα των αμερικανών πολιτών στην οπλοκατοχή. Μια ακόμα φωτογραφία απεικονίζει το στούντιο του καναλιού Alhurra TV, ένα αραβόφωνο δίκτυο, που χρηματοδοτείται από την αμερικανική κυβέρνηση, για να μεταδίδει (πολιτικά ορθές ;) ειδήσεις από τις Η.Π.Α προς τον αραβόφωνο κόσμο.
Στον ίδιο όροφο υπάρχουν ακόμα δυο έργα από τη συλλογή The picture colection, όπου η Simon ταξινομεί σε μεγάλα ταμπλώ εικόνες με ένα κοινό θέμα - εδώ ''Χειραψίες'' και ''Εκρήξεις''.
Στη σειρά αυτή η καλλιτέχνης εμπνέεται κυρίως από το Φανταστικό Μουσείο (Musée Imaginaire) του André Malraux, ένα αχανές μοντάζ φωτογραφιών αντικειμένων τέχνης από όλες τις ιστορικές περιόδους και όλες τις χώρες που ο σουρρεαλιστής συγγραφέας ξεκίνησε το 1947, με σκοπό να δημιουργήσει ένα ''μουσείο δίχως τοίχους''.
Επιστρέφοντας στο σπίτι μου με το λεωφορείο, νιώθω να παρατηρώ τώρα κάπως πιο προσεχτικά τους συνανθρώπους μου-συνεπιβάτες μου. Εκθέματα όλοι μας στο ίδιο Φανταστικό Μουσείο του Θεού, πιστεύουμε συνήθως ότι έχουμε απόλυτα τον έλεγχο των πράξεών μας, των συναισθημάτων και των σκέψεών μας. Κι όμως το απροσδόκητο καραδοκεί και το καλά κρυμμένο περιμένει ύπουλα κάτω από την επιφάνεια τον υπομονετικό παρατηρητή που θα το ξεδιπλώσει....
(Η έκθεση βρίσκεται στη συλλογή Γιώργου Οικονόμου, Κηφισίας 80, Μαρούσι και διαρκεί ως τις 27 Σεπτεμβρίου 2013. Η πρώτη φωτογραφία της ανάρτησης είναι η Diane Arbus φωτογραφημένη από τον Allan Arbus. H δεύτερη είναι το κτίριο που στεγάζει την έκθεση, η τρίτη από το site της Taryn Simon και η τελευταία ο Malraux με το αρχείο του. Στο site www.tarynsimon.com μπορείτε να δείτε ακόμα πολλά από τα έργα της φωτογράφου.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου