Σάββατο 15 Ιουνίου 2013

ΖΩΗ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚΗ, Μυστικά και Κρίσεις @ Ιλεάνα Τούντα

                           
Το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα βρίσκεται στους Αμπελοκήπους, στην περιοχή πίσω από το γήπεδο του Παναθηναϊκού, όχι πολύ μακριά από το σπίτι μου και αναρρωτιέμαι τώρα - περπατώντας αργά σε αυτούς τους οικείους, συναισθηματικά φορτισμένους δρόμους, ένα απόγευμα καθημερινής, με συννεφιά - γιατί δεν έχω ξανάρθει πρόσφατα.

Μέχρι να φτάσω στην Αρματωλών και Κλεφτών, έχω θαυμάσει τα δεκάδες γκράφιττι που στολίζουν τους τοίχους του γηπέδου, έχω νοσταλγήσει τη μοναδική συναυλία που έχω παρακολουθήσει εδώ (1999, David Bowie μαζί με Lou Reed και Εlvis Costello) κι έχω τραβήξει δεκάδες φωτογραφίες με μισογκρεμισμένα σπιτάκια, που μοιάζουν να κατοικούνται αποκλειστικά από γάτες.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      



 Η γκαλερί είναι ένα αυστηρό, γκρι και γυμνό κτίριο από μπετόν, μου θυμίζει κάποια από τα καινούρια, μοδάτα lofts του Μεταξουργείου, διαπιστώνω ξανά ότι αυτό το στιλ αρχιτεκτονικής μάλλον με δυσαρεστεί και με αγχώνει, αν και κατανοώ ότι στην προκειμένη περίπτωση αφήνει χώρο στα έργα να αναπνεύσουν και να αποκαλυφθούν.



Στον πρώτο όροφο η Ζωή Χατζηγιαννάκη εκθέτει μια σειρά δώδεκα φωτογραφιών σε δίπτυχο, με τίτλο ''Μυστικά και κρίσεις''. Οι φωτογραφίες απεικονίζουν κτίρια που στεγάζουν ή στέγαζαν κάποτε οργανισμούς κοινής ωφελείας ή υπουργεία στο κέντρο της Αθήνας. Κάποια από αυτά πια εγκαταλελειμμένα, κάποια ακόμα σε λειτουργεία, τα πιο πολλά άσχημα, δυσκίνητα και ογκώδη, ζωντανεύουν γραφικά το τέρας της γραφειοκρατίας, της αναποτελεσματικότητας και της αντίστασης στην αλλαγή που κατατρύχει χρόνια τώρα το ελληνικό κράτος.





 Το Υπουργείο Οικονομίας, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, το πρώην Χρηματιστήριο, η ΓΑΔΑ, η ΔΕΗ, το Δημαρχείο Αθηνών μοιάζουν με φαντάσματα που στοιχειώνουν τους δρόμους της πόλης μας, αποπνέοντας ωστόσο ταυτόχρονα μια απόκοσμη, decadent ομορφιά. Κάθε εικόνα εκτίθεται δίπλα σε μια μεγεθυσμένη λεπτομέρεια από την ίδια φωτογραφία.




Πρέπει να κοιτάξεις με προσοχή μέσα στη μεγάλη εικόνα για να ανακαλύψεις την ''κρυμμένη'' μικρή, κι έτσι στα ανοιχτά - ή άλλοτε ερμητικά κλειστά, ή άλλοτε σπασμένα - παράθυρα των κτιρίων μοιάζουν να διακρίνονται από απόσταση μια γλάστρα μ' ένα φυτό, ένα αναμμένο φως, μια κούτα με παλιοπράγματα, μια αντανάκλαση από τον έξω κόσμο.Υπονοείται έτσι κάτι το μυστικό, το κρυφό, κάτι που αδυνατούμε να δούμε με την πρώτη ματιά πίσω από τις προσόψεις των κτιρίων των θεσμών που διακυβεύουν τη ζωή μας, κάτι ίσως ασήμαντο, ίσως όμως και κεφαλαιώδους σημασίας.





Η Ζωή Χατζηγιαννάκη εμπνεύστηκε αυτή της τη δουλειά από την ταινία ''Blow up'' του Michelangelo Antonioni, μια ταινία του 1966, βασισμένη με τη σειρά της στο διήγημα '' Las babas del diablo'', από τη συλλογή ''Las armas secretas'' του 1959, του αργεντινού συγγραφέα Julio Cortázar. Στο διήγημα και στην ταινία, η ειδυλλιακή φωτογραφία ενός νεαρού ζευγαριού στο πάρκο, που τραβάει ένας ανυποψίαστος φωτογράφος, κρύβει στην πραγματικότητα την απειλή για ένα επικείμενο έγκλημα (που αποκαλύπτεται όμως μονάχα στη μεγεθυσμένη εκδοχή της φωτογραφίας, που επεξεργάζεται μετά ο καλλιτέχνης στο ατελιέ του).

Bγαίνοντας από την γκαλερί, περπατάω αργά προς τη λεωφόρο Αλεξάνδρας και να το αληθινό κτίριο της ΓΑΔΑ που υψώνεται τώρα μπροστά μου καθώς και μια όμορφη παιδική χαρά, εντελώς άδεια από παιδιά στο πλάϊ του γηπέδου, που με υποδέχεται φιλόξενα στα παγκάκια της για ένα τσιγάρο. Κάθομαι, ανάβω ένα Gauloises (την αγαπημένη μάρκα του Cortázar) και σιγά-σιγά αρχίζει να βρέχει.




''Και τώρα περνάει ένα μεγάλο λευκό σύννεφο...'' γράφει ο συγγραφέας στο διήγημα ''...κι έπειτα άλλο, και που και που, για αλλαγή, όλα γίνονται γκρι, όλα είναι ένα πελώριο σύννεφο, και ξαφνικά αρχίζουν να πέφτουν οι σταγόνες της βροχής, για πολλή ώρα βρέχει πάνω στην εικόνα, σαν ένα ανεστραμμένο κλάμα, και σιγά σιγά το κάδρο ξεκαθαρίζει, ίσως ο ήλιος, και για ακόμα μια φορά εισέρχονται τα σύννεφα, δυο-δυο, τρια-τρια. Kαι που που τα περιστέρια, ίσως και κανένα σπουργίτι.''


(Η έκθεση της Ζωής Χατζηγιαννάκη διαρκεί ως τις 22 Ιουνίου του 2013. Το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα βρίσκεται στην οδό Αρματωλών και Κλεφτών 48, στους Αμπελοκήπους. Οι τρεις φωτογραφίες της Ζωής Χατζηγιαννάκη, σε δίπτυχο, στην ανάρτηση προέρχονται από τον κατάλογο που κυκλοφορεί από τις CubeArtEditions.)